Bir yere kadar haklıydın ama milliyetçilik kısmında cahilsin. Bunca akıllı insanlar vardı cumhuriyet kurulurken, görevini yerine getirmeyen ve yıkılmaya mahkum Osmanlı yönetiminin himayesi altındaki bu halkı kurtarmak için canlarını ortaya koydular, hayatlarını kaybettiler. Onlar gayet akıllıydılar, salaklıklarından veya zevk eğlence uğruna kurtarmadılar bu milleti, bunun için vermediler on yıllarını. Milleti tek bir çatı altında toplayan, ülkeyi yeniden kuran o insanlar cidden buraya ait hissettikleri için tüm bunları gerçekleştirdiler.

Sen de haklısın, böyle salak bir eğitim altından çıkan aklı düzgün, araştırmaya meyilli insanların, haklı olarak yaşadıkları bu toprakları özümsemeleri için hiçbir sebep yok. Fakat bu insanlar başka bir ülkeye geçtiklerinde ekonomik refah dışında manevi refahı yine bulamayacaklar, veya belki de uzun yıllar alacak.

Durumu düzeltmek eğitim ve hukuk sistemleri altından geçiyor, tüm bunları güzelce organize edebilsek, tübitak vs gibi dernekleri de bozulmuşluklarından kurtarabilirsek beyin göçü oranlarımız bu kadar yüksek olmaz, beyaz gömlekleri bırak burjuvaziler bile belki de burayı benimser, çok efektif büyüme oranlarına sahip oluruz.

Bunlar şimdi sana fazla olanaklı görünmeyebilir, ama iskandinav ülkelerinin kömür dışında hiçbir düzgün kaynakları olmamasına rağmen bu kadar hızlı büyüyebilmelerini yukarıdaki anlattığım sebeplerle çok kolay kavrayabiliriz. "Hiçbir dünya savaşına doğru düzgün girmediler bile" diyebilirsin ama bunlar sadece yukarıdaki olayların daha kolay gerçekleşebilmelerine zemin sağladı. Bizim tarım alanında bunca zengin, belirli kaynaklar açısından mükemmel kaynakları olan ülkemizin gelişememesi için hiçbir sebep yoktu, tek sorun siyasi çalkantılar ve yanlış politikalar oldu geçen yıllar boyu.