zarflar

fiilerin fiilimsilerin sıfaların ya da kendisi gibi zarf olan sözcüklerin anlamlarını “yer-yön, ölçü-miktar, durum, zaman ve soru” kavramlarıyla açıklayan sözcüklerdir.

1)durum zarflari

fiilleri veya fiilimsileri, nitelik, sebep, kesinlik, olasılık, yineleme, yaklaşıklık gibi anlamlarla belirten zarflardır. fiile nasıl sorusunu sorarak buluruz.



• manş denizini yüzerek geçti (n)

• bu gece yıldızlar pırıl pırıl yanıyordu (n)

• öfkeyle kalkan, zararla oturur.(n)

• ağlamaktan göz pınarları kurudu (s)

• tüm bu acılara onu sevdiği için katlanıyor(s)

• seven bu gönül seni asla terk etmeyecek(k)

• bahar rüzgarının şarkısı hiç susmaz burada (k)

• şu an belki kuşlar bizim şarkımızı söylüyordur(o)

• adana ‘ya geldiğinde herhalde bizimle kalır(o)



uyari:bazı durum zarflarını niteleme sıfatları ile karıştırmamak gerekir.



• büyük insanlar her zaman büyük düşünür.

• soğuk insanlara ben de soğuk davranırım

• i̇yi bir üniversiteyi kazanmak için sınavlara iyi çalışmalısın.



2)yer-yön zarflari (nere(ye)?)



fiilleri veya fiilimsileri yer-yön bakımından belirten zarflardır.



• aşağı tükürsen sakal, yukarı tükürsen bıyık.

• küçücük çocuğu hemen yukarı çıkardık.

• odasının penceresinden içeri baktım.

• biraz yürüdükten sonra geri dönmüş.

• araba çok fazla ileri gitmiş.

• az beri gelirsen arkadaşında oturur.



uyari:yer-yön zarfları çekim eki alırsa adlaşır.



• işık, perdenin kenarından içeri sızıyordu.(z)

• işık, perdenin kenarından içeriye sızıyordu.(a)



uyari:bazı yer-yön zarflarını işaret sıfatları ile karıştırmamak gerekir.



• aradığını yukarı katta bulamayınca yukarı çıkmış.

• aşağı mahallede gürültü olunca, apartman sakinleri aşağı inmiş.

• i̇çeri zili çalınca öğrenciler içeri girdi.



3)zaman zarflari (ne zaman?)

fiillerin veya fiilimsilerin anldıbını zaman bakımından sınırlandıran sözcüklerdir.



• onu daha önce hiç böyle görmemiştim.

• mehtabı seyrederdik geceleyin buralarda.

• bu akşam rüyamda leyla’yı gördüm.

• biz her gece uğultularını dinlerdik rüzgarların.

• benim doğduğum köyleri geceleri eşkıyalar basardı.

• bugün çalışan, yarın rahat eder.



uyari:bazı zaman anlamlı sözcükler belirtme durum ekini alırsa adlaşırlar.



• bu akşam akşamı seyredeyim bakışlarında.

• ne sabahı göreyim,ne sabah görüneyim.



4)ölçü-mi̇ktar zarflari (ne kadar)



fiilleri, fiilimsileri,sıfatları veya kendisi gibi zarf olan sözcükleri ölçü-miktar bakımından sınırlandıran sözcüklerdir.



• çok bilen çok yanılır.

• sen burada biraz bekle.

• en güzel yıllarımı onun için harcadım.

• daha güzel bir dünya için çok çalışmalıyız.

• sahilde fazla güneşlendiği için yanmış.

• soruları çözerken daha dikkatli olmalısın.



uyari:bazı nicelik zarflarını sayı sıfatları ile karıştırmamak gerekir.



• çok insan bunu başarmak için çok çalışıyor.

• fazla para insanı fazla rahatsız eder.



uyari: “daha” sözcüğü bir fiilin önünde olduğunda zaman zarfı, kendi gibi zarf olan bir sözcüğün önünde olduğunda ölçü-miktar zarfı olur.



• daha iyi bir insanı bulabilmek için daha evlenmemiş.

• bizimle daha sakin konuşuyordu.

• eve daha gelmemiş.msn

5)soru zarflari

fiilleri ya da fiilimsileri soru yoluyla açıklayan sözcüklerdir.

• ne zaman bu hayaller bir gün gerçekleşecek?

• neden böyle düşman görünürsünüz,

yıllar yılı dost bildiğim aynalar?

• bu viran yerde nasıl yaşıyorsunuz?

• yolun bitmesine ne kadar kaldı?

• ne zaman bir köy türküsü duysam,

şairliğimden utanırım.”

• niçin gökyüzü bu kadar mavi görünür?

• neden saçların beyazlamış arkadaş?



uyari: “ne” soru sözcüğü cümle içinde soru sıfatı ve soru zamiri olarak kullanılacağı gibi soru zarfı da olabilir.



• o karanlık sularda ne gördün?(zamir)

• hiçbir şey olmamış gibi ne susuyorsun?(zarf)

• benimle ne konuda konuşacaksın?(sıfat)

• gel ecel,ne korkarsın sarı çehremden benim?

• aşık dediğin mecnun misali kördür,

ne bilsin, alemde ne mevsimdir.(zarf-zamir)

• ne ağlarsın benim zülfü siyahım.(zarf)

• şu dünyada ben ne insanlar gördüm.



uyari: “nasıl” soru sözcüğü bir ismi belirtirse soru sıfatı, fiil ya da fiilimsiyi belirtirse soru zarfı olur.



• onun nasıl bir insan olduğunu nasıl anlayabilirim?

• gurbette nasıl bir hayat sürdüğünü nasıl bilmiyorsun?