mustafa kemal atatürk

Nutuk'ta yer alan dil ve üslûp özellikleriyle, Atatürk'ün Türk çocukları için bu konuda ileri sürdüğü görüş arasında da tam bir uygunluk göze çarpar. Atatürk, Türk çocuğunun nasıl konuşması, nasıl yazması gerektiğini açıklayan bir sohbetinde şöyle diyor: "Türk çocuklarını eğitirken, onları, kafalardaki kabiliyetleri, Türk karakterindeki sağlamlıkları, Türk duygularındaki yükseklik ve geniş likleri, kendilerini hiç zorlamadan naturel bir tarzda ve olduğu gibi ifadeye alıştırmak.

Bunlar yapılınca netice şu olacaktır: Türk çocuğu konuşurken onun beyan ve anlatış tarzı, Türk çocuğu yazarken onun ifade ve üslûbu, kendisini dinleyenleri onun yürüdüğü yola zütürebilecek; bu kabiliyeti sayesinde Türk çocuğu, kendini dinleyen veya yazısını okuyanları peşine takarak yüksek bir Türk ülküsüne iletebilecek, ulaştırabilecektir."

işte Nutuk, kendisini hitabet san'atının doruğuna çıkaran bu dil ve üslûp mükemmelliği ile, böyle bir ülküye de örneklik ve öncülük edebilecek niteliktedir.

Nutuk, ilk defa 1927 yılında, biri asıl metin, diğeri belgeler olmak üzere Arap harfleriyle iki cilt olarak yayınlanmıştır.' Aynı yıl, tek cilt halinde lüks bir baskısı da yaptırılmıştır. Yazı inkılâbından sonra, bu ilk metnin okunması güçleştiğinden, 1934 yılında, Millî Eğitim Bakanlığı'nca üç cilt olarak yeniden bastırılmıştır. Cumhuriyet'in onbeşinci yıldönümü dolayısıyla 1938'de yalnız Nutuk bölümü tek cilt olarak yayınlanmıştır. Atatürk'ün ölümünden sonra, 1960'ta Millî Eğitim Bakanlığı'nca, Türk inkılâp Tarihi Enstitüsü yayınları arasında çıkarılan üç ciltlik Nutuk, 1981'de ondördüncü baskısına ulaşmıştır. Atatürk'ün doğumunun 100. Yıldönümü'ne armağan olarak, 1981 yılında, yine üç cilt halinde Mobil Şirketi'nce bastırılmış olan metin de üzerinde durulmaya değer.

Yukarıda belirtildiği gibi, Nutuk'ta Millî Edebiyat devrinin işleyip geliştirdiği oldukça sadeleşmiş bir Osmanlı Türkçesi yer almıştır. Ancak, dilimizin, Cumhuriyet'ten sonra Türkçeleşme şartları bakımından çok hızlı bir tempoyla yol almış olması, eserin genç kuşaklarca anlaşılmasını güçleştirmiş ve sadeleştirilmiş yeni baskılarının yapılmasını gerekli kılmıştır. Bu ihtiyacı karşılamak üzere 1963-1981 yılları arasında, resmî veya özel bazı kuruluşlarla, bazı şahıslar tarafından, özellikle belgeler dışında kalan Nutuk bölümü tam veya kısaltılmış olarak günümüz Türkçesi'ne aktarılarak yayınlanmıştır.

Eldeki Nutuk çevirileri, metnin özüne bağlılık ve dil yapıları bakımından incelendiğinde, görülen durum şudur: Ya eserin aslına kelimesi kelimesine bağlı kalan bir aktarma yapıldığı ve kelime kadrosu bakımından da eski şekiller ağırlıkta olduğu için, eserde bugünkü dil örgüsüne ve üslûp zevkine ters düşen, dolayısıyla metnin anlaşılmasını güçleştiren bazı tıkanmalar ortaya çıkmıştır. Yahut da eserin aslındaki cümleleleri, anlamlarını bozacak şekilde kısaltıp parçalama ve herkesçe bilinen kelimelere bile yakışıksız yeni yeni karşılıklar arama gayreti yüzünden, Atatürk'ün birleştirici ve bütünleştirici kültür dili anlayışına ters düşen ve özünden koparak Osmanlıcası kadar anlaşılmaz duruma gelmiş bulunan, aşırı dil yapısında Söylev metinleri ortaya çıkmıştır.

Bu yüzdendir ki, Atatürk'ün doğumunun 100. Yılını Kutlama Koordinasyon Kurulu'nca, Nutuk'un bütün aydınların ve gençliğin hiçbir sözlüğe başvurmadan severek okuyup anlayabilecekleri yeni bir çevirisinin yapılmasına karar verilmiştir. Eldeki metin, işte böyle bir ihtiyacı karşılama amacına dayanmaktadır.

Nutuk'u günümüz Türkçesine aktarırken, Atatürk'ün sağlığında basılmış ve yazma nüshası ile de dikkatli bir karşılaştırmadan geçirilmiş olan 1927 baskısı esas alınmıştır. Çevirme işinde, eserin aslı ile olan bağlantısı koparılmadan, şu veya bu yöndeki aşırı bir dil anlayışına da ağırlık verilmeden, doğrudan doğruya yaygın ve yerleşmiş ölçülere dayanan ortak yazı dili temel alınmıştır.

Türkçemiz'deki altmış yıllık değişme ve gelişmenin bir sonucu olarak, dilde Osmanlıcasıyla Türkçesi yanyana yaşayan kelimelerde, bunların kullanılış yerleri, yaygınlık durumları ve taşıdıkları anlam dolgunlukları ile üslûp incelikleri dikkate alınarak, herhangi bir şekilcilik saplantısına düşülmeden, bazan biri, bazan diğeri tercih edilebilmiştir. Yerine göre çok yaygınlaşmış ve dilimizin malı olmuş bağımsızlık kelimesi de kullanılmıştır. "Ya istiklâl, ya ölüm" vecizesindeki istiklâl" kelimesi de korunmuştur. Hattâ, Atatürk'ün özel bir değer vererek altlarını çizmiş olduğu konuşmalarda, bildiri ve karar metinlerinde bu kelimenin değiştirilmeden bırakılması, metnin özüne daha uygun düşmüştür. Taarruz kelimesi gereken yerlerde saldırı kelimesiyle karşılanabildiği halde, askerî bir terim olarak, elbette olduğu gibi bırakılmıştır. zararlı kuruluşlar için, örgüt ve örgütlenme kelimelerine yer verilirken, başka yerlerde eserin aslındaki teşkilât ve teşkilâtlanma şekillerinin devam ettirilmesi gereği duyulmuştur. Arasıra göze ilişebilecek olan bu gibi ikili durumlar, yukarıda açıklanan hususla ve bazı yeni kelimelerin daha her yerde yeterince anlam dolgunluğu ve deyimleşme özelliği kazanamamış olmasıyla ilgilidir.

▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒
▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒
▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒░▒░▒░▒▒▒▓▒▓▓▓▓▓▓▓▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒░▒▒▒▒
▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▓▓▒▒░░▒▒░░▒▒▒▓█▓▓▓▓▒▒▒▓▓▓▓▓▓▓▓▒▒▒▒▒▒▒
▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒░▒▒▒▓▓░░░░░▒▓█▓█▓█▓▓▓▓█▓▓▓▓▓███▓▓▓▓▒▒▒
▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒░░▒▒▓▓▒░░░░░▒▒▓▓█▓█▓▓▓▓▓▓▓█▓██▓██▓▓▓▓▓▓▓
▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒░▒▒▓▒▒░░░░░░▒▒▒▓▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▓▒▓███████▓▓
▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒░░░░░░░░░░░░░░░░░░░▒▒▒▒▒▒▒░░▒▓█▓▓▓▓▓▓▓
▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▓░░▒▒░░░░░░░░░░░░░░░▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒░▒▒▓▓▓▓▓▓▓▓
▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▓░░▒░░░░░░░░░░░░░░░▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒░▒▒▒▓▓▒▒▓▓▓
▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▓░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░░▒▒▒░░▒░░░░░░▒▒▒▓▓▓██
▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▓▒▒░░░░░░░░░░░░░░░▒░▒░▒▒▒▒▒▒▒░░░░░▒░▒▓████▓
▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▓▓▒░░░░░░░░░░░░░░░▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒░░░░░░░▒▓▓▓▓▓
▒▒▒▒▒▒▒▒▒▓▓█▒░░░░░░░░░░░░▒░░░░▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒░░░░░░░░▒▒▓▒▓
▒▒▒▒▒▒▒▒▒▓▓▓▓░░░░░░░░▒░░▒▒░░░▒▒▒▒▓▓▓▓▓▓▓▓▒░░░░░░░▒█▓▓
▒▒▒▒▒▒▒▒▓▓▓▓▒░▒▒▓█████▒▒▒▒░▒▒▓████████▓▓█▓▓░░░░░░▒▓▓▓
▒▒▒▒▒▒▓▓▓▓▓▓░▒▓▓▓▓▓███▓▓▓▓▒▒▓█████▓▓████▓▒▒▒░░░░░▒██░
▒▒▒▒▒▓▓▓▓▓▓▓▓░░███▒█████░░▒▒▒▒████░░▓▓▓▒▒█▓▒░▒░░░░░░░
▒▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓░░░░▒▒▓███▒░░▒▒▒▓▓█▓▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒░░░░░░░▒▒▒
▒▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓░░░░░░░▒▒▒░░░▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒░░░░░░▒▒▒▒▒
▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓░░░░░░░░░░░░░▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒░░░░░░░▒▒▒▒▒▒░
▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▒▒▒░░░░░░░░▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒░░░▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒
▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓█▒▒▒▒▒▒▒▓░░░▒▒▒░▒▒▒▒██▒▒▒░▒▒▒▒▓▒▒▒▒▒▒▒▒▓
▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓█▒▒▒▒▒▒▓▒░░░▒▒▒▒▒▓▒▒▓█▓▓▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒
▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▒▒▒▒▓░░▒▓███▓▒▓▒▒▒▒▓▓▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒
▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▒▒▒▒▒░░░░▒█▓▒▒▒▒▒▒▒▒▓▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▓
▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▒▒▒▒▒▒▒░░░▒░░▒▒▒▒▒▒▒▓▓▒▒▒▒▒▒▒▒▒▓▓▓▒▓▓
▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓█▒▒▒▓█▓▒▒▓▓▓▓▓▓▒▒▒▓█▓▓▒▒▒▒▒▒▒▓▓▓▓▒▒▒▒
▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓█▓▒▒▒░░▒▒▓▓▓▓▓▒▒▒▒▒▓▒▓▒▒▒▒▒▓▓▓▓▓▓▒▓░▓
▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓█▓▓▒▒▒░▒▒▓▓▓▓▒▒▒▒▒▓▒▒▓▓▒▓▒▓▓▓█▓█▓░░░█
▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓█▓▒▒░░░░▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▓█▓▓▓██▓█░░░░██
▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓███▒▒▒▒░▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▓███▓███▒░░░░░▒██
▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓██▓██████▓▓▓▓▓▓█▓▓▓▓▓▓▓▓█░░░░░░░░░░▒███
▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓███████████░░▒▓█▓█▓▓▓▓▓█░░░░░░░░░░░▒████████████████████
▓▓▓▓▓▓▓█████████████████░░░░█▒▒▓▓▓▓▒░░░░░░░░░░▓▓█████████████████████
████████████████████████░░░░ ░▓▒▓▓░░░░░░░░▒██▓▓██████████████████████
████████████████████████░░░░░ ░░▒░░ ░ █████████████████████████████
████████████████████████░░░░ ░░░██▒░ ░▓███████████████████████████
███████████████████████▓░░░▒█░████████░░░▒▒▒▒███████████████████▓████
███████████████████████░░░░▓████▒▓██▒▒░░░░░░█████████████████████████
██████████████████████▓░░░█▓▒████▓▒▒░░ ░ ░░██████████████████████████
████▓█████████████████▒░░░████▓░░▒░░░░ ░█████████████████████▓▓▓███
██▓▓█████████████████▓▓███████▒░▒░░ ░ ░███████████████████▓██▓▓▓▓▓▓
▓▓▓█████████████████████▒█▓▓█▓█▒░░░ ░██████████████████████▓▓▓▓▓▓█
▓▓▓████████████████▓█░███▓█▓███░░░░ ░░▓████████████████████▓▓▓▓▓▓▓██
▓▓█████████████████▓▒█░███░█▓█░░░░░░░░█████████████████████▓▓▓▓▓▓▓███