sivas katliamı

sivas katliamı ya da madımak olayı, 2 temmuz 1993 tarihinde sivas'ta pir sultan abdal kültür derneği tarafından organize edilmiş olan pir sultan abdal şenlikleri sırasında madımak oteli'nin yakılması ve 33 yazar, ozan, düşünür ile 2 otel çalışanının yanarak ya da dumandan boğularak hayatlarını kaybetmesi ile sonuçlanan olaylardır.

pir sultan abdal şenlikleri kapsamında, aralarında aziz nesin'in de bulunduğu pek çok sanatçı ve fikir insanı dönemin sivas valisi ahmet karabilgin'in özel davetlisi olarak bu kente geldi. kültür merkezi içindeki karşıt grupla çıkan taşlı sopalı çatışma, polis tarafından fazla büyümeden, zor kullanılarak önlendi.

binlerce kişiden oluşan karşıt grup, kültür merkezi’nden yeniden hükümet meydanı’na geldi. hükümet konağı’nı taşlamaya ve slogan atmaya başlayan grup ardından madımak oteli civarına ulaşarak, slogan atmaya devam etti. grup önce madımak oteli önündeki araçları ateşe verdi ve oteli taşladı. madımak oteli tutuşturulan perdeler ve alt katta bulunan eşyalarla birlikte yakıldı. otele sığınmış olan kişilerden, aralarında asım bezirci , nesimi çimen ,muhlis akarsu, metin altıok ve hasret gültekin'in de bulunduğu 35 kişi yanarak veya dumandan boğularak yaşdıbını yitirdi. aralarında aziz nesin'in de bulunduğu 51 kişi de olaylardan kendi olanaklarıyla, ağır yaralarla kurtuldu. i̇tfaiye merdiveniyle kurtarılmaya çalışılan aziz nesin, merdiven trabzasındaki görevli tarafından darp edilip, merdivenden itfaiye aracı etrafında toplanan azgın kalabalığa doğru itildi. başından yaralanan aziz nesin'i linç girişiminden araya giren polisler kurtardı. yaralılar, polis arabalarıyla tıp fakültesi hastanesi`ne zütürüldü.

olaylar sonucunda 33 konuk, 2 otel görevlisi yaşdıbını yitirdi. akşam saatlerinde valilikçe ilan edilen ”2 günlük sokağa çıkma yasağı” ile birlikte, güvenlik güçleri şehirde tam bir hakimiyet sağlayabildi.

olaydan bir gün sonra 35 kişi gözaltına alındı. daha sonra gözaltına alınanların sayısı 190'a çıktı. gözaltına alınan 190 kişiden 124'ü hakkında "laik anayasal düzeni değiştirip din devleti kurmaya kalkışma" suçlamasıyla dava açıldı, geri kalanlar serbest bırakıldı. kamuoyunda sivas davası olarak bilinen davanın ilk duruşması, ankara 1 no'lu devlet güvenlik mahkemesi'nde 21 ekim 1993 günü yapıldı. 26 aralık 1994'te karara bağlanan dava sonucunda, 22 sanık hakkında 15'er yıl, 3 sanık hakkında 10'ar yıl, 54 sanık hakkında 3'er yıl, 6 sanık hakkında 2'şer yıl hapis cezası, 37 sanık hakkında da beraat kararı verildi.

müdahil avukatlar, devlet güvenlik mahkemesi'nin kararını "taraflı, hukuka ve adalete aykırı" olarak niteleyerek, ayrıntılı bir savunmayla temyize gittiler. yargıtay 9. ceza dairesi katliamın "cumhuriyete, laikliğe ve demokrasiye yönelik olduğunu" belirterek devlet güvenlik mahkemesi'nin kararını esastan bozdu. ankara 1 no'lu devlet güvenlik mahkemesi, yargıtay'ın bozma kararına uyarak yargılamayı yeniden başlattı.
28 kasım 1997'de açıklanan kararda, 33 sanık türk ceza yasası'nın 146/1 maddesine göre idama[9] ve 14 sanık 15 yıla kadar değişen hapis cezasına mahkûm edildi. yargıtay 9. ceza dairesi 24 aralık 1998'de hapis cezalarını onadı, 33 idam cezasını ise usül noksanlıkları nedeniyle bozdu. şubat 1999 tarihinde usül ekgibliklerinin giderilmesi için başlayan yargılama sonucunda 16 haziran 2000'de 33 sanık devlet güvenlik mahkemesi'nce yeniden idam cezasına çarptırıldı. 2002 yılında idam cezasının yürürlükten kaldırılmasıyla idam cezası hükümlülerinin cezaları müebbet ağır hapis cezasına çevrildi.

sanıkların avukatlığını refahyol iktidarının adalet bakanı şevket kazan üstlendi ve bakanlığı sırasında onları hapishanede ziyaret etti.

geçen bu zaman zarfı içerisinde sanık sayısı tahliyelerle 33'e düştü. olayın kilit ismi olarak nitelendirilen, dönemin sivas belediye meclisi üyesi cafer erçakmak ve yargıtay'ın 1997'deki bozma kararından sonra firar eden 8 sanık ise halen yakalanamamıştır.

sivas davası istiklal mahkemeleri sonrasında, tek bir davada, bu kadar çok idam cezasının verildiği ilk davadır.

hayatını kaybedenler

muhlis akarsu - 45 yaşında, sanatçı
muhibe akarsu - 35 yaşında, muhlis akarsu'nun eşi
gülender akça - 25 yaşında
metin altıok - 52 yaşında, şair, yazar, felsefeci
ahmet alan - 22 yaşında
mehmet atay - 25 yaşında, gazeteci, fotoğraf sanatçısı
sehergül ateş - 30 yaşında
behçet aysan - 44 yaşında, şair
erdal ayrancı - 35 yaşında
asım bezirci - 66 yaşında araştırmacı, yazar
belkıs çakır - 18 yaşında
serpil canik - 19 yaşında
muammer çiçek - 26 yaşında, aktör
nesimi çimen - 62 yaşında, şair, sanatçı, üç telli curanın son ustası
carina cuanna - 23 yaşında, hollandalı gazeteci
serkan doğan - 19 yaşında
hasret gültekin - 23 yaşında şair, sanatçı
murat güneş, murat gündüz - 22 yaşında
gülsüm karababa -22 yaşında
uğur kaynar - 37 yaşında, şair
asaf koçak - 35 yaşında, karikatürist
koray kaya - 12 yaşında
menekşe kaya - 17 yaşında
handan metin - 20 yaşında
sait metin - 23 yaşında
huriye özkan - 22 yaşında
yeşim özkan - 20 yaşında
ahmet öztürk - 21 yaşında
ahmet özyurt - 21 yaşında
nurcan şahin - 18 yaşında
özlem şahin - 17 yaşında
asuman sivri - 16 yaşında
yasemin sivri - 19 yaşında
edibe sulari - 40 yaşında, sanatçı
inci türk - 22 yaşında
kenan yılmaz - 21 yaşında.