Türk insanının sıkıntısı düşünmemek veya okumamak değil aptallık da değil en az diğer toplumlar kadar akıllı veya aptaliz. Benim tespitim sebep sonuc arasındaki bağlantıyı kuramiyoruz. Duyduğumuza inanıyoruz. Bireysel olarak olmasa bile toplumsal olarak çok kolay manuple ediliyoruz. Neden sorusuna cevap aramıyoruz hatta "neden" diye sormuyoruz bile. Neden sonuç arasındaki ilişkiyi kurduğumuz anda kurtulacağız. Size bu noktada bi iyi bi kötü haberim var: bu neen sonuç ilişkisini kuracağız evet biz de isviçre seviyesine ulaşacağız bu kesin zor yoldan da olsa ulaşacağız bu iyi haber kötü haber ise o seviyeyi görmeye bizim örümüz yetmeyebilir.

Eksiğin var. Neden sorusuna cevap aramayan bir toplum olsak yine güzel. Arayanları da garipsiyoruz. Lys sınavına hazırlanırken nedenini araştırdığım ve hocaya sorduğum her sorumda tepkiyle karşılaşırdım. "Ne yapacaksın nedenini?", "sınavda nedenini sormayacaklar", "sanki çok işine yarayacak nedenini bilmek" gibi saçma sapan sözler işitirdim. Hatta zaman zaman gördüm ki çok komplike olmayan şeylerde bile nedenini sorguladığımda hocaların dahi bilmediğini gördüm. Yani hocalar bile kendi uzmanlaştığı şeylerin çoğunu merak etmeden, sadece 'işini yapmasına yetecek kadarıyla' ezberliyor. Tabi bunun sonucunda sadece başka toplumların bulduklarını öğrenmekle yetiniyoruz. Bu yüzden hiçbir şekilde yeni şeyler üretemiyoruz. Sebebi de vizyon ekgibliği. "Ah oğlum şu işe gir şu kadar para kazan yeter" mantığıyla büyütülen bir toplum olmamızdan kaynaklanıyor bu da.