özet geç piçi özledim özet geç deyin bana

Kökenbilim [değiştir]
Bu günkü Türkçede korsan kelimesi denizde gemi, adam ve mal gaspını, yağmalamayı içeren deniz “ haydutluğu”'nu ifade etmektedir. Fakat Latincedeki “ cursus “ kelimesinden türeyen ve Türkçe'deki korsan kelimesine kaynaklık eden “ corsair” sözcüğünün anlamı, deniz haydutluğunun aksi olarak resmi otorite tarafından verilen bir deniz görevidir.[1] izinli korsanlık olarak ifade edeceğimiz bu görevi ingilizce' de kullanılan “privateering “ kelimesi karşılamaktadır.[2]

Deniz haydutluğunu ifade için ise batı dillerinde “ piracy” , “ pirate “ kelimeleri kullanılmıştır.[3]Bu doğrultuda bir iktidarın bilgi ve gözetimi dâhilinde yapılan izinli korsanlık ile herhangi bir yasal dayanağı olmaksızın yapılan deniz haydutluğu aslında birbirinden farklı iki olgu olarak gerçekleşmektedir.

Osmanlı Devletinde korsan sınıfı ve görevleri [değiştir]
Osmanlı devletinde ise korsanlar deniz komando sınıfı idi. En büyük üsleri Cezayir idi. Hemen bütün büyük Türk amiralleri bu sınıftan yetişmişlerdir. Zira levendlerin (Bahriyeli) en gözü pek, zeki ve bilgili kısmı bu sınıfa geçiyordu. Ekserisi bir kaç Avrupa dili konuşurdu.[4] En büyük korsan amirali Turgut Paşa'dır. Barbaros kardeşler de korsanlıktan yetişmekle beraber, onlar daha çok devlet kurucu fatihlerdir.[5][6][7] Korsan filolarının hedefi düşmanlarının deniz gücünü vurmak, düşman sahillerini tahrip etmekti. Bu fiil Fransızcadaki "corsaire" kelimesi ile ifade edilir.

Devlet hizmeti ile ilgili olmayan deniz eşkıyasına ( Fr. Pirate) son asır Türkçesinde korsan denmiştir fakat asıl Osmanlı terminolojisinde bu manada " derya haramisi, deniz haydudu, deniz haramisi, deniz şakıysi " kullanılmıştır ki bunlar hırsız katillerdir. Türklerde Korsan ise korsan devlet bahriyesinin bir sınıfı idi. Eski Osmanlı metinlerinde en büyük amiraller “yarar korsandır, büyük korsandır, mahir korsandır” gibi tabirlerle övülür. Korsanlıktan yetişmemiş bir denizci tam bir denizci sayılmaz.[8]Korsan karadaki Akıncının denizdeki mukabilidir. Türkiye imparatorluğunun kuruluşunda Korsan sınıfı, Akıncı sınıfı derecesinde çok büyük hizmetler görmüş, büyük fetihler yapmış, büyük muharebeler kazanmış, devletin denizdeki düşmanlarının belini büken onları aciz bırakan kuvvetlerden olmuştur.[9]

Korsan sınıfı karadaki Akıncı gibi bahriyenin en seçkin , en imtiyazlı en vuruşkan en fedai sınıfıdır. Bu günün deniz komandosu denilebilir. Denizde en tehlikeli misyonları yüklenir ve hayatı pahasına başarır. En büyük görevi budur. Devletin sulh halinde bulunmadığı devletlerin gemilerini açık denizlere bırakmaz zapt eder, batırır, zarar verir, hiç olmazsa korkutur.[10]

imparatorluk Türkiyesinin devamlı savaş halinde bulunduğu ispanyaya ait ispanya ve italya kıyılarında limanları basar gemileri zapt eder, limanları bombardıman eder, sahilden hayli mesafede şehirlere kadar girip düşmanın maneviyatını altüst eder, ekonomik gücünü kırar.[11]

XVI. asırda Turgut Reis (Turgutça bey, Turgut paşa ) yarım asır korsan ocağının başında bulunmuş bu sınıfın fonksiyonunu şahikasına çıkarmıştır.[12]

Korsanlar ; Türk ticaret gemilerini ve yollarını himaye eder , emir alınca Donanmay-ı hümayun’a katılıp sefere çıkar ve açık deniz muharebelerine katılırlar. Devletin sulh halinde bulunduğu padişahça aman verilmiş Hıristiyan devletlere ve hiçbir şekilde Müslüman devletlere ait gemilere dokunamazlardı. Devletin harp halinde olmadığı devletin bayrağına saldıran korsan gemisi reisinin derhal başı vurulurdu.[9][13][14]

Türk korsan sınıfının gerçek kurucusu onu cihanşumul bir kuvvet haline getiren şahsiyet II. Bayezid’in 3. oğlu ve Yavuz Sultan Selim’in ağabeyi Şehzade Korkuttur. Bu iş için çok dikkatli bir siyaset takip etmiş ve çok büyük paralar harcamıştır. Bu suretle Barbaros kardeşleri himaye etmiştir ki en büyükleri Oruç Reistir. Ondan sonra kardeşi Hızır Reis (Barbaros Hayreddin Paşa) ve onun istanbul’a çağrılması üzerine de Turgut Reis korsan ocağının başına geçmişlerdir.[15]

Ocağın merkezi istanbul değildir. Batı devletleri suları ile karşı karşıya ve ispanya sahilleri ile yüz yüze olan Cezayir şehridir. Turgut zamanında orta Tunus ( Benzert = Bizerte ) başlıca korsan üsleridir.Bu yerlere Cezayir beylerbeyliği nin bir çok limanını da eklemek mümkündür. (Becaye = Bougie, Unnâbe = Bône , Cicelli , Şerşel vs. )

Hristiyan devletlerinde böyle korsanları vardır. En dehşetlileri; gayeleri kuruluşları ve hayatiyetleri için tek maksat olarak Türk gemilerini hedef almış olan Saint Jean (Hazreti Yahya ) şövalye tarikatıdır. 1523 ‘te Kanuni tarafından Rodosun zaptı ile buradan kovulan bu tarikat birkaç yıl sonra Charles Quint tarafından Malta’ya yerleştirilmiştir.[16]Papa’nın himayesinde fakat müstakil bir askeri tarikattır. Onlarda öğretisinde Türk korsanları gibi ölmeden silah teslim etmemek vardır. Silahlarını ancak cesetlerinden almanın mümkün olduğu rivayet edilir. Hollanda, Portekiz, ingiltere gibi denizci devletlerinde Türk korsanları ile mukayese edilemeyen korsan teşkilatları vardır.Ancak Akdenizde Türk korsanları ile rekabet edebilen tek güç Saint Jean şövalyeleridir(Rodos Şovalyeleri).[17] ingiliz, Fransız , Hollanda korsanları daha çok Karayip Denizi’nde ispanya gemilerini hedef almıştır.

En büyük Türk korsanları olarak Oruç Reis, Hızır Reis, Turgut Reis, Burak Reis, Murat Reis, Küçük Murat Reis, Koca Murat Reis, Karamürsel Bey, Piri Reis, Salih Reis, Seydi Ali Reis, Kemal Reis, Mezomorto Hüseyin Paşa, Cezayirli Hasan Paşa sayılabilir.

Kaynakça [değiştir]
http://tarihvemedeniyet.o...lilarda-korsan-teskilati/

Dipnotlar [değiştir]
^ Mübahat Kütükoğlu, "XVIII. Yüzyılda ingiliz Ve Fransız Korsanlık Hareketlerinin Akdeniz Ticareti Üzerinde Etkileri", Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, Sayı 12, Yıl 1968, sf. 57–71.
^ Jan Rogozinski, The Wordsworth Dictionary of Pirates, Wordsworth Reference, New York 1995, sf. 289.
^ Kennet R. Andrews, Elizabethan Privateering: English Privateering During The Spanish War, 1585-1603, Cambridge At The University Press, Cambridge 1964, sf. 5-6.
^ Yılmaz Öztuna, Tarih III, MEB Ank. 1972
^ Kaptan Paşa'nın Seyir Defteri: Gazavât-ı Hayreddin Paşa, Seyyid Murâdi; Türkçeleştiren: Ahmet Şimşirgil. Babıali Kültür Yayıncılığı. istanbul, 2003
^ Ertuğrul Düzdağ, Barbaros Hayrettin Paşa’nın Hatıraları, c. I-II, istanbul, 1973
^ Zaman Gazetesi 23/09/04. iskender PALA
^ Öztuna Yılmaz , Büyük Tarih Ansk , BATEŞ Yay. 1992
^ a b Öztuna Yılmaz, Tarih III, MEB Ank. 1972
^ Şenay Özdemir, Akdeniz hâkimiyetinde Osmanlı Devleti ve Korsanlık (1695- 1789)
^ Halil inalcık, Ottoman Policy and Administration in Cyprus After the Conquest, Ankara: 1969.
^ Akıncı Sırrı, Hayat Tarih Mecmuası , Kasım 1969
^ ÖztunaYılmaz,Yavuz Sultan Selim,BKY yay,ist 2006
^ Gencer, Ali ihsan, Osmanlı Türklerinde Denizcilik, Osmanlı, VI, Ankara, 1999, s. 569–589
^ Doğu-Batı Çatışması Ekseninde Anadolu'da Türk Denizciliğinin Başlaması", Sosyoloji Yıllığı, Kitap-12, (Semavi iyice'ye Saygı), Tarihte Doğu-Batı Çatışması, istanbul, 2005, s.343-350.
^ P.Erlanger, Charles Quint, Paris, 1981
^ Read, Piers Paul (1999). The Templars

Korsanlık Tarihi [değiştir]
Tortuga 1494 yılında Kristof Kolomb'un Yeni Dünya'ya ikinci yolculuğunda keşfedildi. Kolomb'un denizcilerinin adaya bu adı vermelerinin sebebi şeklinin bir kaplumbağayı andırmasıdır.

Adaya ilk olarak birkaç ispanyol koloniciler geldi. 1625 Yılında Fransız ve ingilizler adaya ulaştı ve sonra Hispaniola adasına yerleşmeye karar verdiler. 1629'da ispanyollar Don Fadrique de Toledo önderliğinde adaya saldırdılar ve başarılı olarak ele geçirdiler. Fransız ve ingilizler adadan sürüldü. Tortuga kale ve surlarla korunmaya alındı. Hispaniola'yı almak amacıyla ispanyol ordusunun adadan ayrılması ile Fransızlar Tortuga'yı tekrar ele geçirdiler ve ispanyolların kurduğu korumayı güçlendirip geliştirdiler. 1630'da Fransızlar doğal bir limana Fort de Rocher'ı inşa ettiler. 1630'dan sonra ada Fransız ve ingiliz kolonileri tarafından paylaşıldı ve korsanlar için sık kullanılan bir üs haline geldi. 1633'te yerleşmeye yardımcı olmak üzere ilk Afrikalı köleler getirildi. Ancak köle kullanımı başarılı olmadı ve 1635'te sona erdi. Adada köleler üzerinde kontrol hakimiyeti kurulamamıştı ve Fransız-ingiliz koloniler arası süregelen çatışmalar vardı. Aynı sene ispanyollar geri dönüp adayı fethetti ancak tekrar geri döndüler, ada büyük bir önem taşımayacak kadar küçüktü. ispanyolların bu geri gidişi adayı tekrar ingiliz ve Fransız korsanlara bıraktı. 1638'de ispanyollar üçüncü kez dönerek adayı ingilizlerden ve yeni gelen Hollandalılardan temizlediler, ancak kısa süre içinde aynı koloniciler tarafından geri sürüldüler.

1640 Yılına gelindiğinde Tortugalı korsanlar kendilerine "sahil'in kardeşleri" (brethren of the coast) diyorlardı. Korsan nüfusu çoğunlukla ingiliz ve Fransızlardan oluşuyordu, bunların yanında az sayıda Hollandalı vardı. 1645'te düzen ve kontrol getirmek isteyen ve korsanların kanunsuz hayatını düzenlemeyi ümit eden dönemin Fransız yöneticisi adaya kabaca 1,650 civarında fahişe getirtti.

1670'lere gelindiğinde korsanlık çağı düşüe girmişti ve pekçok korsan ağaç keserek adadan ihraç etme işine başladı. Ancak bu zamanlarda Henry Morgan adında ingiliz bir korsan kendi rekldıbını yapmaya başladı ve diğer korsanları Tortuga'ya, onun emri altında denize açılmaya davet etti. Bu birlik Fransızlar tarafından bir saldırı timi olarak kullanıldı ve Fransızların Karayiplerde çok daha etkili bir güce ulaşmasını sağladı. Sonuç itibariyle korsanlar hiçbir zaman tam olarak kontrol edilemedi ve Tortuga'yı tarafsız bir korsanlık merkezi olarak tuttular. 1680'de ingiliz hükümeti yabancı bayrak altında gemicilik yapmayı yasakladı ve bu kanun korsanlara büyük bir darbe indirdi. 1684'de korsanlık çok azalmıştı. Pekçok korsan eski arkadaşlarını yakalamak üzere resmi güçlerce kiralandı ve birkaç yıl içinde korsanlık çağı sona erdi.