Irkçı olmasının sebepleri var. Almanya ulus kimliğini çok geç elde etti ve bu sebepten sömürgecilik yarışında çok gerilerde kaldı. Avusturya macaristan bünyesinde bir çok ulusu barındırıyordu ve bu da onların diğer ulus devletler gibi dinamik savaşçı bir ruha sahip olmalarına mani oluyordu. Birinci dünya savaşı sırasında alman askerleri zafer kazanmaya çok yakın olduklarını düşünüyorlardı. Lakin komunist sendikacılar ülkedeki savaşın kendi savaşları olmadığı, zaferin generallere yaradığı yönündeki propagandalar yaptılar ve bir çok fabrikada iş bırakmalar başladı. Bunların en meşhuru liman işçilerininkidir. Komunizm olmasaydı almanlar kazanabilir miydi? Bilemiyorum. Tek bildiğim eli silah tutan ve savaşmaya hazırken masada kaybetmiş bir çok alman, komunistler yüzünden savaşı kaybettiklerine inanmaktaydılar. O dönemin almanyasında kimlerin ağırlıklı olarak komunist olduğunu tahmin edersin. Bbc’nin belgeseli vardı, 10 komunist liderden 7 sinin (sayıları net hatırlamıyorum ama oran aşağı yukarı buydu) yahudi olduğunu söylüyordu. 1919 da öldürülen SDP li Rosa Luxemburg bunlardan bir tanesidir örneğin. Ve savaş sonrası alman halkı enflasyon karşısında ezilirken, kimlerin zenginleştiği de tahmin edersin. Tefecilikleri ve bankacılıklarıyla meşhur yahudilerdi elbette zenginleşenler. Ve tüm bu karamsar tablo bir ümit sunmuyordu. Weimar döneminde farku zaruet (böyle miydi lan?) içinde kırılan alman halkı hala SPD nin fantezileri dışında bir seçeneğe sahip değildi. Hitler işte halkını bu çeşit bir zihinsel bulanıklığın içinden çıkardı. Bunu da tek bir kelimeyle Deutchland diye haykırarak yaptı. Irkçılık-milliyetçilik vs tuttuğum fikirler değildir ama kitleler için öylesine ateşleyici bir kudrete sahiptirler ki bunlar, bazen bir ulusun hayatta kalması yalnızca buna bağlı olabilir. iktidarının ilk yıllarında almanyanın 6 milyonluk işsiz sorununu çözdü ve ülkeyi bu gün dahi yakalayamadığı bir ekonomik refah ve yükseliş oranına çıkardı. Son söz olarak onun hakkında ne söylenebilir? Tarih ona bir vazife yüklemiştir ve gereğini yapmıştır. O deterministik doğanın ona yüklediğinin ötesinde bir şeytanlığa ve zulme haiz değildir. Almanya bir bataklığa itilmiştir ve geri yükselişi kanlar üzerinde gerçekleşmiştir. Hala tarihin büyük öznesini göremeyip, birilerini bir şeyler için kınamayı seçebiliriz elbette. Ama bu hitler sığdır vs dememizi haklı kılmaz. Bu sadece kazananın tarihine boyun eğmek olur. Onaylanmış tarih kiminin günahlarını gizler, kimininkine çift çizgi çeker sevgili dostum. Sevgilerle.