Evet beyler. Bugün sizler için yepisyeni ve taze taze bir araştırma ve geliştirme sonucu ile geldim. Hepimizin bir parça da olsa içinde bulunduğu ve bazı arkadaşların yoğun bir şekilde bu hastalığın pençesinde kıvrandığı, eğitimden sosyal hayata bir çok şeyi etkileyen bu hastalığı sizler için araştırdım ve geliştirdim.

Öncelikle öğrenilmiş çaresizlik kavrdıbını bi tanımlayalım.

Öğrenilmiş Çaresizlik

Öğrenilmiş çaresizlik bir iş veya olay üzerinde bir kaç kez deneme yapıp denemelerde başarısız olduktan sonra kişinin ne yaparsa yapsın sonucu değiştiremeyeceğine inanması durumudur. Gerçek bir çaresizlik değildir aslında. Sonucu değiştirememesinin nedenini kendine bağlamaz. Başka farktörleri suçlayarak suçu veya ekgibliği kendinde aramaz ve ne kadar zeki veya yetenekli olursa olsun sonucu değiştiremeyeceği kanısına kapılır.

Şimdi bunu anlatmak için şöyle bir deneyden bahsetmek istiyorum size. Zamanında bu pgibo bilimler ile uğraşan kafayı yemiş herifler demiş ki "hacılar bizim böyle bi teorimiz var gelin şunu deneyek." nası yaparız nası yaparız derken büyük bi akvaryum içerisine japon balıklarını doldurmuşlar. bunlar orada bir kaç gün özgür bir şekilde yüzmüş. daha sonra akvaryumun içinden balıkları alarak tam ortasına bir cam levha yerleştirmişler. Balıkları da tekrar akvaryuma koymuşlar. Akvaryum cam levha ile ikiye bölünmüş olmuş. Tabiki şeffaf olduğu için hiçbişey farkedilmiyor içerden. Balıklar bir tarafta diğer taraf boş şekilde bekliyor.

Balıklar başlarda bir kaç kez o cama gidip diğer tarafa yüzmeye çalışıp kafalarını cama vurmuşlar. fakat geçememişler. bunu 1-2 gün boynca sürdürmüşler. daha sonra ordaki cam levhayı kaldırmışlar. Fakat balıklar uzun bir müddet daha diğer tarafa geçmeyi denememişler.

Anlayacağınız üzere zaman veya şartlar sürekli olarak değişebilir. Fakat öğrenilmiş çaresizlikte kişi öyle bir bunalım durumuna düşer ki tamamen kendisini çaresiz hisseder. Sonuca ulaşacağı hiçbir materyalin olmadığı, hiçbir çözüm yolunun kendisine fayda etmeyeceğini, tamamen çaresiz kaldığı fikrine kapılır. Halbuki şartlar ve mekanlar değişebilir. Aradaki camlar kalkabilir. Fakat öğrenilmiş çaresizlik içerisinde olan bir kişi diğer tarafa tekrar bir deneme yapma konusunda her zaman çekingen kalıp "ya yok olum biz beceremeyiz ya" diyecektir.

Aslında yukarda bahsettiğim örnek veya fotoğrafta gördüğünüz örnekte gayet açıklayıcı bir şeydir. Atıyorum 200 tonluk bir boğa küçücük bir köpek boynundaki ipi çekiyor diye boynunu büküp arkasından giderek kendini bağlattırıyor. Bunun nedeni sadece öğrenilmiş çaresizlik. O ipten bir kurtuluşu olmadığını veya oradan asla çıkamayacağını, başka bir yerin veya yaşantının olmadığını düşünerek yaşatılanı veya öğretileni yaşıyor. Bunu insanlar için düşündüğünüzde ne demek istediğimi anladınız mı ? Çok vahim sonuçlar var.

Bu durumu göz önüne alarak "çağımız hastalığı" derken neyi kastettim onu örneklerle maddeleyelim ki gözleriniz kanamasın.

1- Atıyorum her ilkokul öğrencisi 1.sınıftan 5. sınıfa kadar matematikten korkmaz. ilk 4 veya 5 sınıfta matematik hep 5 gelir. düşse düşse 4 e düşer. 6. sınıfta matematikte müfredat ve şekiller değişir. Matematik değişir. Artık bilinen formüller ve uygulamalar öğrenciyi sonuca zütürmez. Bizim saf bilal gardeşimiz dener dener ama bi türlü dersten geçemez. bi türlü kafası almaz matematiği. 7.sınıfta işleyiş gene tamamen değişmiştir. Fakat bilal için artık bir öğrenilmiş çaresizlik durumu söz konusudur. Konular ile hiçbir alakası yoktur. Belki tek bilinmeyenli denklemi çözemedi bir formül hatası yaptığının farkına varmadığı için. Ama sonraki konuda aynı şeyin başına geleceğini düşünerek bütün bir okul hayatını matematikten korkarak geçirir. Ve gelecekteki bütün planlarını " ulan türkçe coğrafyadan full çeksem tarihten 3-4 gelse matematikten 1-2 soru yapsam" diye hesaplayarak yapmak zorunda kalır.

2- Kişiler öğrenilmiş çaresizlik içerisinde asla gerçek potansiyellerinin farkına varamazlar. O yüzden her zaman bir işi değerlendirirken bir başkasının yapıp yapmadığına bakar, kullanılmış ve başarıya ulaşmış teknikler varsa o teknikleri taklit etme yoluna gider. Bir işi veya olayı yerine getirirken "ulan bunun oluru olsa olsa bu, o olmazsa ikinci yol bu, oda olmazsa 3. bi yol düşünürüz" demek yerine "vay amk bunu daha önce yapan olmamış ki , dur bakıyım yapan var mı" diyerek youtube aramalarına bakar. Eğer bunu daha önce yapan yoksa yapmamakta karar kılma olasılığı yüksektir.

3- Kaçırabileceği fırsat riski her zaman hat safhadadır. Atıyorum spor salonuna yazıldınız ve başladınız kas yapmaya. bir hafta iki hafta üç hafta gittiniz. bir türlü kaslarda değişim göremediniz. Ne şişme ne sertleşme hiçbir şey yok. 3. haftanın sonunda spor salonunu bıraktınız. Halbuki dişinizi sıkıp 2 hafta daha devam etseniz kaslardaki değişimi gözle görecek seviyede farkedecektiniz. Veyahut sürekli kaslar ile aşina olduğunuz için kaslarınızın aslında gelişip büyüdüğünü farketmediniz. Gibi.

Burada örneklendirmeyi bir çok farklı şekilde yapabiliriz. Fakat konu tam anlamıyla anlattığım ilk deneydeki japon balıklarıdır beyler. Kendinizi birer japon balığı olarak düşünün. Ve hayatımız o salak akvaryumun içi. Akvaryumun diğer tarafında ise gerçekleştirmek istediğimiz olay var ve bize o olaya ulaşmamamız için tek engel aradaki cam. O camı kaldırmanın elbet bir yolu vardır. Denemekten bıkmayın kesinlikle. Her zaman bir alternatif yol bulunur. Her insan istediği herşey olabilir veya istediği her şeyi yapabilir. Başarabilir. Çok para da kazanabilir. Çok fakir de olabilir.

Bunun için bazı formülleri doğru uygulamak yeterli.

Evet beyler. Konuyu çok fazla uzattığımın farkındayım. Konuşacak çok fazla kimsem olmadığı için burdaki gardeşlerime yazmak istiyorum napıyım. Hepinizi çaresiz bakışlarınızdan öpüyorum. Kendinize çok iyi bakın. Görüşmek üzere.